W swoich wczesnych naukach Budda zidentyfikował „trzy trucizny”, czyli trzy negatywne cechy umysłu, które powodują większość naszych problemów – i większość problemów na świecie. Te trzy trucizny to: chciwość (raga, tłumaczona również jako żądza), nienawiść (dvesha, czyli gniew) i złudzenie (moha, czyli niewiedza). Trzem truciznom przeciwstawiają się trzy zdrowe, czyli pozytywne postawy niezbędne do wyzwolenia: szczodrość (dana), życzliwość (maitri, palijski: metta) i mądrość (prajna). Praktyka buddyjska jest skierowana na kultywowanie tych cnót i redukcję lub zniszczenie trucizn; praktykujący identyfikują te myśli, które dają początek trzem truciznom i nie zatrzymują się nad nimi, podczas gdy pielęgnują myśli, które dają początek trzem pozytywnym postawom.
Nie musimy szukać daleko, aby zobaczyć trzy trucizny w pracy. Widzimy je każdego dnia w wiadomościach i na ulicach, a jeśli zwrócimy uwagę, możemy je zobaczyć w naszym własnym umyśle i działaniach. Powstanie tych uczuć może być poza naszą kontrolą – nie wybieramy na przykład bycia złym. Ale rozpoznanie, że chciwość, nienawiść i ułuda powodują ogromne szkody na świecie, może pomóc nam nauczyć się nad nimi panować. Podobnie, tak jak połknięcie trucizny powoduje później chorobę, tak pielęgnowanie tych szkodliwych postaw prowadzi do negatywnych zachowań, których później będziemy żałować.
Chociaż powszechnie określane jako trucizny, Buddha po raz pierwszy przedstawił te mentalne postawy jako pożary w Kazaniu o Ogniu (Adittapariyaya Sutta): „Mnisi, wszystko płonie … . Płonie czym? Płonąc ogniem żądzy, ogniem nienawiści, ogniem ułudy.”
Ogień jest centralną metaforą buddyzmu, zazwyczaj jako negatywna jakość umysłu lub świadomości. Gaszenie tych pożarów jest celem buddyjskiej praktyki. Słowo nirwana wywodzi się z gaszenia ognia. Sariputra, jeden z głównych uczniów Buddy, został kiedyś zapytany: „Czym jest nirwana?”. Odpowiedział: „Zniszczenie chciwości, zniszczenie gniewu, zniszczenie złudzenia – to jest nirwana.”
Trzy trucizny są przedstawione w centrum Koła Życia (bhavachakra), wizualnej reprezentacji smutków samsary. Chciwość przedstawiona jest jako kogut, nienawiść jako wąż, a złudzenie jako świnia. Co ważne, dosłownie żywią się one sobą nawzajem; każde zwierzę zjada koniec ogona drugiego w błędnym cyklu ułudy. Centralne miejsce tych trzech trucizn ukazuje ich rolę w napędzaniu cyklu narodzin, śmierci i odrodzenia, z którego ucieczką jest nirwana.