Lokalizacja. Kozacy Dońscy zamieszkiwali wzdłuż 800 km rzeki Don i jej dopływów między 46°07′ a 51°18′ N i 37° a 45° E. „Ojciec Don”, jak Kozacy Dońscy nazywają rzekę, przecina region falistych wzgórz. Rzeka jest zamarznięta aż do wiosny, ponieważ zimy są ciężkie. Śnieg pada już w listopadzie. W środku zimy zdarzają się jednak odwilże, którym mogą towarzyszyć wielotygodniowe opady deszczu. Wiosną pola uprawne są czasami zalewane. Lata są bardzo gorące, a nad polami pszenicy unosi się żółta mgiełka kurzu. Wschodnia część regionu, którą stanowi lewy brzeg Donu i jego dopływu Medwedicy, to step, gleba jest jałowa, jest tu tylko kilka płytkich potoków. Wiosną jednak stepy te są bardzo zielone. Na zachodzie, na prawym brzegu Donu i na przyległym obszarze na północy, stepy ustępują miejsca wzgórzom. Najbardziej żyzne ziemie znajdują się na północ od rzeki Medwedicy. Drzewa to dęby, jesiony, jodły, topole, a w pobliżu wody wierzby i wierzby wiciowe. Wzdłuż brzegów rzeki, która w niektórych miejscach jest piaszczysta, rosną trzciny. Wśród ptaków można spotkać gęsi, kaczki (w tym sikoreczki), perkozy, łabędzie, gęgawy, orły, wrony, przepiórki, wróble i sroki. Wśród rodzimych mniejszych roślin są osty, ciernie, piołun i trawa włócznia. Ryby obejmują siei, sterlet, i carp.
Demografia. W 1897 roku około 30 000 Kałmuków zamieszkiwało terytorium kozackie Donu. Do 1917 roku populacja obszaru Donu wynosiła 3,5 miliona, z czego prawie połowę stanowili Kozacy, jedną czwartą „rodzimi” chłopi, a resztę „przybysze”. Dziś granice etniczne między Kozakami i nie-Kozakami są stosunkowo niewyraźne.
Przynależność etniczna i językowa. Podczas gdy większość Kozaków dońskich jest pochodzenia rosyjskiego lub, w znacznie mniejszym stopniu, ukraińskiego, inni są Turkami lub potomkami Kałmuków, którzy osiedlili się w regionie Donu w XVII wieku. Język jest odrębną odmianą południowego dialektu wielkorosyjskiego i wykazuje silne wpływy ukraińskie, tureckie i tatarskie. Nazwa „Kozak” pochodzi od turkijskiego słowa hazak, oznaczającego „wolnego strzelca, włóczęgę” (którego nie należy mylić z kazachską nazwą etniczną występującą w Kazachstanie).
Historia i stosunki kulturowe
Pierwsze osady kozackie pojawiły się pod koniec XV wieku w rejonie dolnego Donu. Większość z nich stanowili zbiegowie, którzy postanowili osiedlić się nad Donem, poza zasięgiem władz rosyjskich. Wraz ze wzrostem liczby ludności nad Donem w drugiej połowie XVI wieku, Kozacy dońscy stali się ważną siłą militarną i polityczną na tym terenie. Uzależnieni gospodarczo i militarnie od Moskwy, pozostali jednak niezależni politycznie i administracyjnie, zamieszkując pogranicze Rosji i państwa osmańskiego. Pod koniec XVII w. władze rosyjskie próbowały ograniczyć ich wolność i przywileje. To właśnie żądanie powrotu zbiegów Kozacy postrzegali jako największe naruszenie ich tradycyjnych swobód. Pod koniec XVIII wieku granica przesunęła się dalej na południe, a znaczenie militarne Kozaków Dońskich zmalało. Po 1738 roku naczelny dowódca Kozaków dońskich, który wcześniej był wybierany, stał się mianowany przez rząd rosyjski, a po 1754 roku również lokalni dowódcy byli mianowani przez Ministerstwo Wojny w Petersburgu. Dzięki tym i innym posunięciom Kozacy zostali całkowicie wchłonięci przez rosyjskie wojsko i pełnili służbę wojskową w całym Imperium Rosyjskim; za panowania cara Pawła, na przykład, otrzymali rozkaz „podbicia Indii” i już wyruszyli, kiedy po jego zabójstwie ta obłąkańcza dyrektywa została odwołana. Szlachtę kozacką utworzono na mocy edyktu z 1799 roku; Kozacy zrównali się w randze z resztą rosyjskiego wojska. W 1802 roku ziemie zostały podzielone na siedem okręgów zarządzanych przez Ministerstwo Wojny, w 1887 roku liczba okręgów została zwiększona do dziewięciu. Do 1802 roku Kozacy dońscy mogli wystawić osiemdziesiąt pułków kawalerii. Każdy zaciągający się Kozak musiał służyć trzydzieści lat. W 1875 roku służbę wojskową skrócono do dwudziestu lat. Szczególną sławę przyniosła im rola w tłumieniu ruchów rewolucyjnych w Rosji oraz masakry Żydów podczas pogromów. Podczas I wojny światowej Kozacy Dońscy utworzyli pięćdziesiąt siedem pułków kawalerii (tj. blisko 100 000 jeźdźców). Po rewolucji lutowej 1917 roku ich główny dowódca, A. M. Kaledin, ogłosił powstanie „rządu kozaków dońskich”. Po rozgromieniu Kaledina i jego kontrrewolucyjnego rządu, w marcu 1918 roku została ogłoszona „Doniecka Republika Radziecka”. Jednak nowa radziecka polityka nacjonalizacji i przywłaszczania nadwyżek doprowadziła do powstania w rejonie Donu i likwidacji rządu radzieckiego. W styczniu 1920 roku wojska radzieckie powróciły, aby przywrócić radziecką kontrolę nad tym obszarem i zlikwidować wszelką autonomię administracyjną w regionie. Ostatnimi pamiątkami po dawnej chwale było kilka pułków kozaków dońskich utworzonych w 1936 roku w ramach Armii Radzieckiej. Podczas II wojny światowej pułki te okazały się beznadziejnie przestarzałym mięsem armatnim i zostały ostatecznie rozwiązane.
Historycznie Kozacy Dońscy graniczyli z Kałmukami na wschodzie, Nogajami i Tatarami Krymskimi na południu, Rosjanami na północy i Ukraińcami na zachodzie. Dziś region obejmuje te i inne grupy etniczne ZSRR.
Zasiedlenia
Do XVIII wieku, wraz z początkiem kolonizacji chłopskiej na tym terenie, osady kozaków dońskich łączyły się w stanice, konstelacje dwóch lub trzech wsi. Na początku XIX wieku istniało 114 stanic z nowym centrum administracyjnym w Nowoczerkasku. Liczba mieszkańców stanicy wahała się od 700 do 10.000 osób. Rodzaje mieszkań wahały się od wytwornych posiadłości arystokracji – wielkich domów otoczonych ceglanymi murami, oficyn, pomieszczeń dla służby, łaźni, stajni i sadów, przez pokaźne zagrody, po bardziej surowe chaty biedniejszych chłopów. Podczas gdy wiejski dom bogatego człowieka wydawałby się praktycznie wymienny z jego odpowiednikiem w Europie Zachodniej, chłopskie zagrody i chaty były bardziej charakterystyczne dla regionu Donu. Domy te były budowane przez cieśli, ale tynkowane przez kobiety, gliną ugniataną z gnojem; budynki były bielone „na Wielkanoc”. Dachy były kryte strzechą, czasem trzciną. Podłogi były ziemne. Wodę z rzeki nosiły kobiety, które zawieszały wiadra na jarzmach. Wiele chłopskich chat otoczonych było płotami z wikliny. Niektóre domy wiejskie mogły mieć żelazne dachy, sześć lub więcej pokoi wyłożonych boazerią, balustrady i ganki. Takie domy mogły mieć płot z desek, a podwórze mogło być wyłożone płytkami. Domy, oświetlone lampami naftowymi, miały zazwyczaj srebrną ikonę w jednym rogu, stoły, lustra i samowar, albo na piecu, albo ogrzewany węglem drzewnym. Piec był często wysoki i pokryty zielonymi kaflami. Dom, który miał okap i ramy okienne, upiększały firanki, czasem z niebieskiej bawełny. Do przedmiotów domowych należały skrzynie oprawione w żelazo, fotografie, kołyski dla niemowląt. Podczas gdy niektórzy spali na łóżkach z pierzynami, chłopi często spali na łóżkach z desek. Za domem znajdowała się ziemna piwnica do przechowywania żywności. Najmniejszą osadą był khutor, czyli przysiółek bez kościoła. Wieś posiadała kościół i mogła mieć elewatory zbożowe i parowy młyn do mąki lub wiatrak. Dziś większość ludności mieszka w dużych miastach przemysłowych: Rostowie-na-Donu, Taganrogu, Doniecku, Woroszyłowogradzie i Nowoczerkasku.
Gospodarka
Dotacje i działalność handlowa . Do XVIII wieku Kozacy dońscy nie zajmowali się rolnictwem – ich dowódcy wojskowi wyraźnie zabronili takiej działalności. Utrzymywali się z dostaw zboża z Moskwy, które przywożono im w zamian za służbę wojskową. Co roku rząd dostarczał też proch, kule, trunki i gotówkę. Czasami Kozacy Dońscy kupowali te i inne niezbędne towary w sąsiednich miastach rosyjskich, ale władze w Moskwie starały się zapobiegać takiemu handlowi. Ponadto Kozacy dońscy otrzymywali zapłatę w gotówce po zakończeniu kampanii wojskowej. Monopol państwowy na sól i trunek nie dotyczył Kozaków, a prawo do produkcji obu tych towarów stanowiło istotny przywilej. Innym ważnym źródłem bogactwa były łupy (zipun ) zdobyte podczas najazdów na prowincje osmańskie i sąsiednie ludy. Do najcenniejszych przedmiotów należały stada zwierząt, konie, sprzęty domowe, a zwłaszcza jeńcy, których później wykupywano lub wymieniano. Ważnym elementem gospodarki było rybołówstwo, myślistwo i pszczelarstwo; Kozacy ze szczególną gwałtownością opierali się wszelkim naruszeniom ich wyłącznego prawa do połowu ryb w rejonie Donu. Hodowla zwierząt – koni, krów, kóz, świń – pozostała ważną częścią miejscowej gospodarki. Jednak wraz ze wzrostem liczby kolonistów w XVIII wieku i wprowadzeniem upraw towarowych w XIX wieku, rolnictwo zaczęło dominować w gospodarce regionu. Pszenica była najważniejszym produktem rolnym, a do jej uprawy używano znacznych urządzeń mechanicznych. Ziemię łamano bronami i pługami, plony zbierano maszynowo, a następnie transportowano na ramie pod wozami. Do prac polowych najczęściej używano wozów ciągniętych przez byki. Pszenicę przechowywano w spichlerzach, indywidualnych i gminnych, a mielono w gminnych młynach. Inne uprawy polowe obejmowały jęczmień, żyto i konopie. Bogaty gospodarz mógł mieć kilkanaście byków, koni, krów i stada owiec. Hodowano również świnie, kurczaki, indyki i kaczki. Bydło trzymano na wspólnych pastwiskach, a pilnował go wiejski pasterz, który wieczorem wypędzał zwierzęta ze stepów. Ogrody i gospodarstwa sprawiały, że każde gospodarstwo domowe było praktycznie niezależne pod względem potrzeb żywnościowych. Wioska bez sadów i ogrodów nazywana była „nieszczęśliwą”. Oprócz zwyczajowych jabłoni i grządek ziemniaków chłopi mieli też łany słoneczników, uprawianych dla ich nasion. Z trawy stepowej robiono siano, ścinano też koniczynę, którą wykorzystywano jako siano. W latach 90. XIX w. region przeżywał depresję gospodarczą, która trwała nieprzerwanie do czasu, gdy radziecka polityka industrializacji zmieniła krajobraz gospodarczy tego obszaru. Dziś, oprócz rolnictwa i hodowli zwierząt, obszar ten charakteryzuje się dużą koncentracją różnych gałęzi przemysłu: stalowego, maszynowego, wydobywczego i włókienniczego.
Żywność. Najczęstszym śniadaniem była owsianka. Główny posiłek mógł składać się z gorącego chleba z masłem, solonego arbuza, dyni, kiszonych ogórków i kiszonej kapusty, kapuśniaku, wermiszelu domowej roboty, baraniny, kurczaka, zimnych pstrągów jagnięcych, ziemniaków pieczonych w łupinach, kaszy pszennej z masłem, wermiszelu z suszonymi wiśniami, naleśników i bitej śmietany. Robotnicy w polu delektowali się tłustym mięsem i kwaśnym mlekiem, natomiast żołnierze w polu często żywili się kapuśniakiem, kaszą gryczaną i prosem gotowanym w garnku.
Handel. W przeszłości większość handlu, zwłaszcza handlu niewolnikami, była prowadzona w Czerkasku, centrum administracyjnym. Transport był przez wozy konne lub wozy, w zimie przez sanie ciągnięte przez byki. W XIX wieku Kozacy Dońscy handlowali zbożem i bydłem na kilku dorocznych targach w regionie. Dzisiaj głównymi produktami są zboże, węgiel i stal, które są transportowane koleją lub wodą do innych części byłego ZSRR. Od 1952 roku kanał Wołga-Don połączył dwie główne arterie europejskiej Rosji.
Dział pracy. W czasach przed sowieckich praca została podzielona między mężczyzn i kobiety, jak w większości tradycyjnych społeczeństw chłopskich. Kobiety były oceniane przez ich zdolności do pracy i były prawie stale zajęty w polu lub ich domów. Niektóre z ich obowiązków obejmowały dojenie krów i gotowanie, często pod krytycznym nadzorem teściowej. Do prania, kobiety biły ubrania płaskimi kamieniami w rzece. Przygotowywały też przędzę na przędzalniach, a w wolnych chwilach dziergały na drutach. Kozaccy mężczyźni gardzili pracą i większość czasu spędzali na służbie wojskowej, polowaniach lub łowieniu ryb. Pod rządami sowieckimi rola płci w podziale pracy przestała być istotna. Zwłaszcza podczas i po II wojnie światowej, więcej kobiet zostało zatrudnionych na stanowiskach, które tradycyjnie były zarezerwowane dla mężczyzn.
Land Tenure. Historycznie, Kozacy dońscy nie posiadali majątku nieruchomego, a ziemia pozostawała we wspólnym posiadaniu. Wraz z napływem osadników i włączeniem Kozaków do rosyjskiego wojska, na początku XIX wieku wprowadzono w regionie własność ziemską i pańszczyznę. Woda, lasy i pastwiska pozostały w użytkowaniu, choć każdy członek stanicy miał prawo do działki jako udziałowiec lub płatnik czynszu. W latach trzydziestych XX wieku ziemie kozackie zostały przymusowo skolektywizowane. Ci, którzy stawiali opór, zostali uwięzieni lub zesłani na Syberię; inni z konieczności dołączyli do sowieckich gospodarstw kolektywnych.
Pokrewieństwo
W początkowym okresie, kiedy społeczeństwo kozackie składało się z samotnych mężczyzn, najważniejszym związkiem było braterstwo krwi. Gdy liczba rodzin zaczęła wzrastać, zaczęły dominować więzi społeczne oparte na egzogamicznych rodach i ojcostwie chrzestnym. Pochodzenie jest ściśle agnatyczne.
Małżeństwo i rodzina
Małżeństwo. Do końca XVII wieku zdecydowaną większość Kozaków dońskich stanowili samotni mężczyźni. Zakochanie się, małżeństwo i ustatkowanie się były uważane za niezgodne z wolnym stylem życia Kozaków, a ci nieliczni, którzy podążali tą drogą, często byli wyśmiewani przez swoich rówieśników. Jednak wraz z napływem osadników w rejon Donu, rodzina stała się podstawową jednostką domową. Wcześniej większość kozackich żon była kobietami w niewoli. Niewiele z nich zawierało małżeństwa w kościołach. Aby zostać uznanymi za małżeństwo, mężczyzna i kobieta musieli stawić się przed publicznym zgromadzeniem, odmówić modlitwę i ogłosić się mężem i żoną. Równie łatwo można było rozwieść się z żoną, oświadczając, że nie jest już kochana. Po takiej deklaracji rozwiedziona kobieta mogła zostać sprzedana każdemu innemu Kozakowi za gotówkę lub towary. Hańba rozwodu była usuwana po tym, jak nowy mąż przykrył częściowo zakupioną kobietę swoim płaszczem, a następnie ogłosił ją swoją żoną.
Przez cały XVIII i XIX wiek obrzędy ślubne stawały się coraz bardziej podobne do rosyjskich, a większość małżeństw odbywała się w cerkwiach. Mąż miał nieograniczoną władzę nad żoną, mógł ją bić, sprzedawać, a nawet mordować bez obawy kary. Dominacja męska przejawiała się często w gorzkich, bardzo profanacyjnych przekleństwach, a niekiedy w sadystycznych, skrytych biciach. W związku z tymi postawami i praktykami młode kobiety często niechętnie odnosiły się do instytucji małżeństwa. Małżeństwo tradycyjnie aranżowane było przez ojca przyszłego pana młodego, który podejmował negocjacje z ojcem dziewczyny za pośrednictwem starszej krewnej młodzieńca, pełniącej rolę swatki. Między swatką, reprezentującą rodzinę pana młodego, a ojcem panny młodej dochodziło do sporych targów. Dziewczyna mogła mieć duży wybór, ponieważ jej życzenia były czasami brane pod uwagę przez ojca przy podejmowaniu decyzji, czy zgodzić się na proponowane małżeństwo. Jeśli decyzja była pozytywna, obie rodziny natychmiast zwracały się do siebie jak do krewnych, łamały się chlebem i butelką wódki, i zaczynały spierać się o wysokość posagu. Mały orszak, prowadzony przez ubranego w czarny surdut pana młodego, jechał po pannę młodą kilkoma kolorowymi wozami. Podczas gdy nowo przybyli goście popijali kwaśnicę i wódkę, siostry panny młodej urządzały pozorowaną obronę panny młodej przed panem młodym. Siedząc obok niej, z pogrzebaczem i wałkiem jako bronią, odmawiały „sprzedania” siostry za oferowaną cenę – monetę na dnie kieliszka pana młodego. W końcu jednak zrzekli się jej, a wtedy pan młody tłumaczył, że cała cena za pannę młodą została zapłacona. Miejsce zamieszkania po ślubie było tradycyjnie patrylokalne. Opuszczając dom rodziców panny młodej, para była obsypywana chmielem i pszenicą. Po otrzymaniu błogosławieństwa od ojca pana młodego, udawano się do kościoła na uroczyste zaślubiny. Podczas tej ceremonii pan młody trzymał przynajmniej świecę, a oboje wymieniali się obrączkami. Zwieńczeniem ceremonii był pocałunek. W okresie po 1917 r. upowszechniły się małżeństwa cywilne. Dziś, z powodu poważnego niedoboru mieszkań, miejsce zamieszkania po ślubie jest uwarunkowane głównie dostępnością przestrzeni, a nie siłą tradycji. Wiek zawierania małżeństw i rodzenia dzieci jest wczesny lub w połowie lat dwudziestych zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. Odsetek rozwodów jest wysoki. Legalna aborcja jest głównym środkiem kontroli urodzeń.
Jednostka domowa. Rodzinne gospodarstwo domowe, kuren, było podstawową jednostką domową Kozaków. Wydaje się, że rozszerzone gospodarstwo rodzinne było mniej rozpowszechnione wśród Kozaków Dońskich niż wśród Rosjan i Ukraińców. Chłopcy byli wychowywani w ścisłej wojskowej mody i w wieku 3 lat byli w stanie jeździć konno.
Dziedziczenie. Dziedziczenie odbywało się poprzez linię męską.
Socjalizacja. Męska więź i przyjaźń były najważniejszymi tradycyjnymi środkami socjalizacji dla mężczyzn. Każdy Kozak czuł zdecydowaną wyższość nad każdym nie-Kozakiem. Biedny Kozak doński uważał bogatego kupca niekozackiego za „chłopa”. Do XVIII wieku kobiety kozackie były odosobnione. Później stały się bardziej widoczne, utrzymując kontakty towarzyskie głównie między sobą. Ważny pozostaje szacunek dla rodziców i osób starszych. U starszego mężczyzny Kozacy szanują jasność umysłu, nieprzekupną uczciwość i gościnność. Dziś powszechnie podziwianym Kozakiem jest ten, który opanował umiejętności wojskowe, kocha rolnictwo i ciężką pracę. Kozacy dońscy znani byli również z pobożności i lojalności wobec monarchy. Pewien starszy Kozak uważał swoje życie za spełnione, gdy „przeżył swoje dni, służył swojemu carowi i wypił wystarczająco dużo wódki”. Picie było podobne do rytuału, a unikanie go uważano niemal za apostazję.
Organizacja społeczno-polityczna
Organizacja społeczna. Tradycyjne społeczeństwo dońsko-kozackie było demokracją wojskową. Lokalni dowódcy wojskowi (ataman ), jak również naczelny wódz (ataman voiskovoi ) byli wybierani na publicznym zgromadzeniu (krug ). Jednak nawet w tym wczesnym okresie społeczeństwo kozackie było wyraźnie podzielone na lepiej sytuowanych, bardziej ustabilizowanych Kozaków dońskich (domovitye ), którzy zamieszkiwali głównie wzdłuż dolnego Donu, oraz ubogich przybyszów (golutvennye ), którzy zamieszkiwali dalej w górę Donu. Zróżnicowanie społeczne rosło wraz z włączaniem Kozaków do rosyjskiego systemu wojskowego, politycznego i prawnego. Atamani, mianowani teraz przez rząd rosyjski, oraz rozrastająca się biurokracja tworzyli odrębną elitę społeczną (starszina). Większość stanowili jednak szeregowi kawalerzyści lub rolnicy. W społeczeństwie radzieckim rozróżnienie między grupami społecznymi obszaru Donu stało się przede wszystkim zawodowe.
Kontrola społeczna. Kozacy tradycyjnie byli związani prawem zwyczajowym. Przestępcę stawiano przed krugiem, a karę, uzgodnioną przez wszystkich obecnych, ogłaszał ataman. Okradzenie kolegi kozackiego było jednym z najcięższych przewinień. Zeznania dwóch wiarygodnych świadków wystarczały, aby skazać ciężkiego przestępcę na karę śmierci przez utopienie (v vodu posadit ). Kary cielesne były powszechne. W sporze między dwiema stronami rolę mediatora pełnił ataman stanicy. Jeśli nie udało mu się rozstrzygnąć sporu, wysyłał uczestników do Czerkaska, gdzie decyzję podejmował ataman woiskovoi i grupa starszyzny. Od końca XVIII wieku do 1917 roku system prawny składał się z sądu chutorskiego jako jednostki podstawowej, sądu stanickiego z czterema do dwunastu wybieranymi sędziami, sądu honorowego dla każdych dwóch stanic oraz rządu gospodarza jako sądu najwyższego. Starsi mieli prawo do przeprowadzania sądów wojennych, a człowieka można było pozbawić tytułu kozaka dońskiego. Młodzieńcy byli zaprzysiężeni do służby wojskowej w zbiorowej ceremonii, w której brało udział nawet 1500 młodych mężczyzn. Po złożeniu przysięgi przez księdza, nowo zaprzysiężeni całowali krucyfiks. Dyscyplina była surowa, sierżanci-majorzy mieli ciche przyzwolenie na bezkarne bicie rekrutów pejczami po twarzy, nawet na oczach oficerów. Kara wymierzana przez trybunał wojskowy prowadziła niekiedy do rozstrzelania lub publicznego biczowania, które odbywało się na oczach tłumu na placu publicznym, z pozbawionym majtek winowajcą pochylonym nad ławką. Po 1917 roku w regionie Donu wprowadzono sądy radzieckie i radziecki system prawny. Dziś milicja jest wykorzystywana do egzekwowania władzy.
Konflikt. Zasadniczo militarystyczne społeczeństwo, historia kozackiego gospodarza Donu jest historią konfliktu wojskowego, politycznego, społecznego i religijnego. Do końca XVIII wieku Kozacy Dońscy byli w ciągłym konflikcie ze swoimi sąsiadami: Kałmukami, Nogajami, Tatarami, Rosjanami i Ukraińcami. Rządowe próby kontrolowania działań wojennych Kozaków Dońskich i wcielenia ich do armii rosyjskiej doprowadziły do kilku największych buntów w historii Rosji: Stepana Razina w latach 1670-1671, Kondratija Buławina w 1708 roku i Jemieliana Pugaczowa (1773-1774). Mimo że bunty te zostały stłumione, Kozacy nadal odgrywali główną rolę w większości powstań społecznych w XVII i XVIII wieku. Po rewolucji bolszewickiej większość Kozaków Dońskich pozostała zdecydowanie antyradziecka i wzięła czynny udział w wojnie domowej 1918-1920 po stronie sił kontrrewolucyjnych. W 1961 r. masowa demonstracja robotników i studentów w proteście przeciwko brakom żywności zakończyła się rozlewem krwi w mieście Novocherkassk.
Religia i kultura ekspresyjna
Wierzenia i praktyki religijne. Po schizmie w łonie rosyjskiego prawosławia w połowie XVII wieku, staroobrzędowcy znaleźli schronienie wśród Kozaków dońskich, a znaczna część mieszkańców pozostała staroobrzędowcami. W regionie Donu osiedlały się również inne sekty chrześcijańskie, choć Kozacy dońscy jako całość byli przywiązani do rosyjskiego prawosławia. W latach dwudziestych XIX wieku na tym terenie istniało już 330 kościołów. Cerkiew, położona w centrum wsi, miała kopułę w kształcie cebuli, czasem zieloną, z przylegającym do niej ogrodem otoczonym ceglanym murem. W pobliżu stały domy księży, doskonałe jak na miejscowe standardy życia. Wiejski dzwon kościelny dzwonił w niedziele na nieszpory i jutrznię, a czas liczono według kalendarza kościelnego. Praktykowano spowiedź, a członkowie kościoła często stawiali krzyżyk przed ważnymi czynnościami i decyzjami. Modlitwy były często spisywane i noszone jako amulety. W przeciwieństwie do praktyki stosowanej w innych częściach Imperium Rosyjskiego, aż do połowy ubiegłego wieku kapłani byli wybierani. W 1891 roku w regionie Donu było 6 966 rosyjskich duchownych prawosławnych, a skład religijny tego obszaru był zróżnicowany: rosyjscy prawosławni – 1.864.000; staroobrzędowcy – 117.000; inni chrześcijanie – 43.000; buddyści tybetańscy (Kałmucy) – 29.551; żydzi – 15.000; muzułmanie – 2.478. Rząd radziecki podejmował nieustanne wysiłki, aby wykorzenić religię. Dziś, chociaż znaczna liczba uważa się za chrześcijan, większość nie jest praktykującymi chrześcijanami.
Prawosławie było zmieszane z innymi elementami. Modlitwy kierowano nie tylko do Najwyższego Władcy i Matki Boskiej, ale także do bohaterów ludowych. Przesądy i folklor dokładnie mieszały się z tradycją. Kozacy dońscy w pieśniach nazywali Don „ojcem”, a okoliczne ziemie „Matką Donią”. Wracając z wypraw wojennych, składali „ojcu Donowi” dary: czapki, kapelusze itp. Do przesądów należał strach przed kotami i przed liczbą trzynaście. Sowa skrzecząca z dzwonnicy mogła zwiastować kłopoty. Chorobę postrzegano jako karę Bożą, a chorobę dziecka jako karę dla matki. Czary mogły powodować zasuszanie krów, a także śmierć zwierząt hodowlanych. Złe oko” mogło sprawić, że dziewczyna stawała się ponura lub odczuwała niespodziewaną tęsknotę seksualną. Leki na czary były domeną kochanek, które mogły doradzić „zmycie” tęsknoty w rzece o świcie lub pokropienie wodą przez ramię. Niektóre leki miały podtekst zabobonny. W przypadku krwawienia żuto ziemię zmieszaną z pajęczyną, a bolus przykładano do rany. Przesądy i tradycja mieszały się w takich praktykach jak wsadzanie rocznego chłopca na konia, w przekonaniu, że uczyni to z niego dobrego Kozaka.
Artykuły. Szczególnie znana była ustna poezja epicka gloryfikująca wyczyny wojenne i męstwo. Bardzo popularne były też kozackie tańce i śpiewy. Kozacy Dońscy śpiewali o swoich dobrych koniach i dzielnych bitwach, ale rzadko o miłości.
Medycyna. Dziś szpitale i lekarze są dostępne dla ludności. Jednak zły stan radzieckiej i postsowieckiej medycyny, jak również tradycyjne wierzenia, nadal skłaniają wielu do szukania pomocy u ludowych praktyków.
Śmierć i życie pozagrobowe. Śmierć i ból nie były sprawami o szczególnym znaczeniu, chyba że chodziło o krewnego, w którym to przypadku istniało poczucie żałoby. Pochówek mógł być w „stylu chrześcijańskim”, z głową skierowaną na wschód i małą kapliczką umieszczoną nad nią lub, jak w przypadku chłopskiego niemowlęcia, po prostu w małej trumnie pod drzewem bez towarzyszącego nabożeństwa. W przypadku śmierci osoby dorosłej odprawiano msze Requiem, po których dziewięć dni później odbywała się uczta rodzinna dla księdza i przyjaciół.
Bibliografia
Bronevskii, Vladimir (1834). Istoriia Donskago voiska (Historia sił zbrojnych Donu). Vol. 3. St. Petersburg.
Longworth, Philip (1969). The Cossacks. New York: Holt, Rinehart & Winston.
Pronshtein, A. P. (1973). Istoriia Dona (Historia Donu). Rostov-on-Don: Rostov University Press.
Sholokhov, Mikhail (1941). And Quiet Flows the Don. Translated by Stephen Garry. New York: A. A. Knopf.
MICHAEL KHODARKOVSKY AND JOHN STEWART
.