Szogunat Kamakura

Ten drewniany posąg Kongorikishi został stworzony za czasów szogunatu Kamakura w XIV-wiecznej Japonii. Pierwotnie strzegł bramy do Ebaradery, świątyni w Sakai, Osaka.

Szogunat Kamakura (japoński, Kamakura bakufu 鎌倉幕府) był feudalnym rządem samurajów od 1185 (lub 1192, kiedy został formalnie uznany) do 1333. Termin „Bakufu” jako forma rządu został jednak ukuty w późnym okresie Edo (1603 – 1867). Powstanie samurajów i przejęcie przez nich kontroli nad władzą polityczną było punktem zwrotnym w historii Japonii. W poprzednim okresie Heian (794-1185) Japonią rządził Tenno („Niebiański Cesarz”) i arystokraci, a literatura i kultura kwitły wśród arystokracji. Samuraje stopniowo zdobywali władzę pod koniec okresu Heian i stworzyli federację lokalnych przywódców i regentów pod przywództwem Minamoto no Yoritomo. Grupa Yoritomo pokonała rządzącą rodzinę Taira i zdobyła kontrolę nad rządem.

Samuraje znaleźli swoją doskonałość nie w bogactwie materialnym, jak to robili arystokraci, ale w duchu prostoty i męstwa. Grupa Yoritomo założyła swoje biuro rządowe w prefekturze Kamakura we wschodniej części Japonii i ustanowiła nowy system rządów, Bakufu, oparty na takich wartościach jak prostota, męstwo i sprawiedliwość. Ten nacisk na moralny system wartości w rządzie wywołał renesans religijny. Buddyjscy przywódcy, tacy jak Honen, Shinran, Dogen, Nichiren i inni, pojawili się i przedstawili różnorodne nauki, których głównym celem było zbawienie ludzi. Samuraje również odnaleźli pokrewieństwo z duchem buddyzmu Zen, a jego filozofia stała się centralnym elementem samurajskiego stylu życia. Dzięki rezygnacji z bogactw materialnych, rządy sprawowane przez samurajów trwały aż do restauracji Meiji. Duch prostoty i męstwa jest nadal ceniony i oczekiwany od liderów w Japonii. Typ zarządzania zespołowego wzorowany na Bakufu stał się cechą charakterystyczną japońskiej filozofii zarządzania.

Źródła pierwotne

Źródłami pierwotnymi dla tego okresu są dwie prace napisane przez dwóch różnych autorów z dwóch różnych perspektyw. Jednym z nich jest „Azumakagami” (吾妻鏡 lub 東鑑), 52-tomowa historiografia napisana przez nieznanego samuraja w Kamakurze. Inną jest „Gyokuyo” (玉葉), dziennik napisany przez Kujyo Kanezane, arystokratę z dworu cesarskiego. Historycy rekonstruują historię tego okresu głównie w oparciu o te dwa pierwotne źródła.

Założenie szogunatu

Minamoto no Yoritomo (源頼朝,ok.1147-1199) był założycielem i pierwszym szogunem japońskiego szogunatu Kamakura. Ten obraz został narysowany przez Nakamura Fusetsu(中村不折,c.1866-1943)

Przed ustanowieniem Kamakura bakufu, władza cywilna w Japonii była przede wszystkim sprawowana przez rządzących cesarzy i ich regentów, zazwyczaj mianowanych z szeregów dworu i arystokratycznych klanów, które tam rywalizowały. Sprawy wojskowe były załatwiane pod auspicjami rządu cywilnego. Jednak po pokonaniu klanu Taira w bitwie pod Dannoura, która zakończyła wojnę Genpei na jego korzyść, Minamoto no Yoritomo przejął władzę w 1185 roku i stał się faktycznym władcą kraju. Zapewnił sobie prymat wojskowej strony rządu i otrzymał tytuł szoguna (征夷大将軍) w 1192 r., a system rządów, który ustanowił, został sformalizowany jako bakufu (dosł. rząd namiotowy). Japońskie prowincje stały się półautonomiczne pod rządami nowych protektorów (shugo, 守護), poprzedników daimyo. Protektorów wybierano przeważnie spośród możnych rodów z poszczególnych prowincji, lub tytuł ten nadawano generałowi i jego rodzinie po udanej kampanii. Chociaż zarządzali oni własnymi sprawami, teoretycznie nadal byli zobowiązani wobec rządu centralnego poprzez wierność szogunowi.

Usurpacja szogunatu

Po śmierci Yoritomo, Hōjō Tokimasa, wódz klanu jego wdowy Hōjō Masako i były opiekun Yoritomo, rościł sobie prawo do tytułu regenta do syna Yoritomo, Minamoto no Yoriie, ostatecznie czyniąc to prawo dziedzicznym dla klanu Hōjō. Minamoto pozostali tytularnymi szogunami przez dwie kolejne dynastie, podczas gdy Hōjō dzierżyli prawdziwą władzę – rządząc poprzez marionetkowego szoguna i tytularnego cesarza. Cesarz próbował odwrócić sytuację w czasie rebelii w 1221 r. (zwanej wojną Jōkyū), ale nie udało mu się odebrać władzy szogunatowi.

Gekko Ogata(尾形月耕), Cesarz Go-Ddaigo(後醍醐帝/笠置山皇居霊夢之図), 1890. Tryptyk, 28,25″ na 13,75″. Odbitka przedstawia cesarza Go-Diago, śniącego o duchach w swoim pałacu w Kasagiyama

To umocniło władzę rodziny Hōjō nad szogunatem, nawet do tego stopnia, że pozwoliło im wybierać następców tytułu szoguna, który, po incydencie Jōkyū, został przypisany najpierw członkom szlachetnej rodziny Kujo, a później członkom cesarskiego gospodarstwa domowego aż do końca istnienia Kamakura bakufu. Mongołowie pod wodzą Kublai Khana próbowali morskich inwazji w 1274 i 1281 r. (zob. mongolskie inwazje na Japonię); zostały one skutecznie odparte przez szogunat przy pomocy kamikaze (tajfunów), ale obciążenie wojska i wydatki finansowe znacznie osłabiły reżim. Druga próba została podjęta przez dwór cesarski w 1331 r. pod rządami cesarza Go-Daigo i zakończyła się znacznie większym sukcesem, zwłaszcza że najpotężniejszy generał Kamakury, Ashikaga Takauji, zdecydował się stanąć po stronie cesarza.

Członek rodziny Hidatori, który zmarł w 1332 r., pozostawił dużą część Shikoku w stanie wojny domowej. Ashikaga Takauji doprowadził tę wojnę do końca. Była to ostatnia udana kampania szogunatu Kamakura.

Bakufu Kamakura dobiegło końca w 1333 roku wraz z pokonaniem i zniszczeniem klanu Hōjō. Triumf ten był jednak krótkotrwały, gdyż Ashikaga Takauji szybko sam objął stanowisko szoguna, ustanawiając szogunat Ashikaga.

1. Minamoto no Yoritomo (1147-1199) (r. 1192-1199)
2. Minamoto no Yoriie (1182-1204) (r. 1202-1203)
3. Minamoto no Sanetomo (1192-1219) (r. 1203-1219)
4. Kujo Yoritsune (1218-1256) (r. 1226-1244)
5. Kujo Yoritsugu (1239-1256) (r. 1244-1252)
6. Książę Munetaka (1242-1274) (r. 1252-1266)
7. Książę Koreyasu (1264-1326) (r. 1266-1289)
8. Książę Hisaaki (1276-1328) (r. 1289-1308)
9. Książę Morikuni (1301-1333) (r. 1308-1333)

• Edström, Bert. Punkty zwrotne w historii Japonii. RoutledgeCurzon, 2002. ISBN 1903350050
• Henshall, Kenneth G. A History of Japan : Od epoki kamienia łupanego do supermocarstwa. New York: Palgrave Macmillan, 2004. ISBN 1403912726
• Shinoda, Minoru. The Founding of the Kamakura Shogunate, 1180-1185. New York: Columbia University Press, 1960.
• Morton, W. Scott, Kenneth J. i Olenik. Japonia: historia i kultura. New York, NY : McGraw-Hill, 2005. ISBN 0071412808

.