Twój koń kuleje i zawęziłeś problem do jego tylnej części. Jeśli jesteś podobny do wielu właścicieli koni, twoją następną myślą może być sprawdzenie zadu, a może wędzidła. Ale co z jego stawami skokowymi? Dla wielu jest to zapomniany staw, ukrywający się w cieniu licznych i często bardziej znanych problemów z kopytami.
© Amy K. Dragoo
A przecież staw skokowy jest największym, najbardziej złożonym systemem stawów w ciele konia. Jest podatna na różne zaburzenia stawowe, kumulujące się zużycie, jak również urazy więzadeł i ścięgien. W miarę postępu diagnostyki, lekarze weterynarii odkrywają, że ten staw jest źródłem bólu częściej niż wcześniej zdawano sobie z tego sprawę.
Z pomocą Davida MacDonalda, DVM, MVSc, DACVS, z Pioneer Equine Hospital w Oakdale w Kalifornii, rzucimy trochę światła na anatomię stawu skokowego, jego funkcję i wspólne zaburzenia, na które należy zwracać uwagę u konia.
Jako Amazon Associate, Practical Horseman może zarobić prowizję partnerską, kiedy kupujesz poprzez linki na naszej stronie. Linki do produktów są wybierane przez redaktorów Practical Horseman.
Anatomia i funkcja
Kostka jest odpowiednikiem ludzkiego kolana, i tak jak kolano, składa się z czterech kości: kości udowej, piszczeli, rzepki i niefunkcjonującej pozostałości kości strzałkowej, która jest połączona z piszczelą. Kości te współpracują ze sobą poprzez trzy stawy: przyśrodkowy (wewnętrzny) staw udowo-piszczelowy, boczny (zewnętrzny) staw udowo-piszczelowy oraz staw udowo-patelarny (staw pomiędzy kością udową a rzepką), których zadaniem jest pochłanianie wstrząsów i poruszanie koniem. Dwa chrząstkopodobne dyski zwane meniskami działają jako poduszka pomiędzy kością udową i piszczelą, a 14 więzadeł wiąże stawy razem i pomaga je ustabilizować, ograniczając zakres ruchu.
Zadaniem stawu skokowego jest umożliwienie twojemu koniowi wyprostowania i zgięcia tylnej nogi. Aby się rozciągnąć, rzepka przesuwa się w dół po kostnej gałce na dolnej części kości udowej, trochlea przyśrodkowa. Kiedy koń cofa tylną nogę pod siebie, rzepka przesuwa się z powrotem w górę na trochlea przyśrodkowego. Staw skokowy posiada również mechanizm „pasywnego utrzymania”, który pozwala rzepce zasadniczo zablokować się w miejscu nad trochlea przyśrodkowym, tak że staw skokowy pozostaje wyciągnięty, a koń może spać stojąc lub w inny sposób przenosić ciężar ciała tylko na jedną tylną nogę, pozwalając drugiej na całkowite rozluźnienie.
Poza dyscypliną, trzy dodatkowe czynniki mogą zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia problemów ze stawem skokowym:
– Prosta budowa tylnej nogi. Im bardziej wyprostowany jest kąt nachylenia tylnej nogi, tym mniejsza jest jej zdolność do absorbowania wstrząsów, co prowadzi do zwiększonych wstrząsów i naprężeń, a tym samym do zwiększonego zużycia stawu.
– Słaby stan mięśni. Słabe, słabo umięśnione szyjki tworzą luz, który pozwala na zbyt duży ruch w stawie, co znowu może zwiększać obciążenie stawu.
– Zaburzenia rozwojowe. Są to problemy, które mogą być obecne, kiedy koń się rodzi lub mogą się rozwinąć, kiedy źrebię rośnie, i obejmują osteochondrozę i podchrzęstne (pod chrząstką) torbiele kości, które będą omówione w dalszej części tej historii.
Gdy problemy ze stawem skokowym uderzają, objawy obejmują ciepło, obrzęk i kulawiznę, jak również bolesność pleców i zadu, które są podobne do tych z problemami stawu skokowego, początkowo utrudniając diagnozę, mówi dr MacDonald. Dodatkowo, koń z bólem stawu skokowego może wykazywać typowe problemy z wydajnością, takie jak sztywność, opór przy zginaniu lub podnoszeniu konkretnej wodzy, dyskomfort lub niechęć do wchodzenia lub schodzenia ze wzniesień oraz dryfowanie na jedną stronę podczas skoków.
Częste czerwone flagi są bardziej prawdopodobne, aby konkretnie wskazać problemy ze stawem skokowym, w tym:
– trudności z wyborem właściwej wodzy z tyłu
– problemy z jazdą w przejściu z kłusa do kantara lub z kantara do kłusa na określonej wodzy
– cantering w w sposób „króliczy skok”
– przeciąganie tylnego palca
– zacinanie się lub wahanie w chodzie konia
„Zazwyczaj problem pojawia się po zewnętrznej stronie koła,” Dr. MacDonald zauważa. „To znaczy, jeśli koń wykazuje problemy na lewej wodzy, to pomyśl o prawym usztywnieniu.”Aby definitywnie wskazać udziec jako centrum problemu, twój weterynarz będzie chciał przeprowadzić dokładne badanie kulawizny, szukając pogrubionych więzadeł, obrzęków, ostróg kostnych i innych wyczuwalnych palpacyjnie wskazówek na udzie, a następnie wykonać próbę zgięcia, w której trzyma kończynę zgiętą przez 60 do 90 sekund, po czym koń jest natychmiast kłusowany.
Gdy twój weterynarz jest przekonany, że staw skokowy jest punktem bólu, egzamin prawdopodobnie przejdzie do blokad nerwów, zwanych również diagnostycznym znieczuleniem śródstawowym. W tej procedurze, znieczulenie jest wstrzykiwane do konkretnego stawu, aby odczulić obszar wokół niego. Jeśli kulawizna zostanie złagodzona, lekarz weterynarii może dokładniej określić problematyczne miejsce. „W kości udowej znajdują się trzy stawy, więc zlokalizowanie kulawizny jest bardzo ważne” – mówi dr MacDonald.
W tym momencie, jeśli twój weterynarz uważa, że problem ze stawem skokowym jest dość łagodny – na przykład nie ma dużego stanu zapalnego – może zalecić plan leczenia zachowawczego, taki jak odpoczynek, niesterydowe leki przeciwzapalne, zastrzyki śródstawowe z leków przeciwzapalnych (takich jak kwas hialuronowy i kortykosteroid) i stopniowy powrót do pracy, aby odbudować kondycję. Ponieważ jednak koń często wydaje się być w porządku, kiedy wraca do pracy, ale potem znów zaczyna boleć, lekarz weterynarii może zalecić kontynuowanie diagnostyki, aby wyjaśnić prawdziwe źródło bólu – mówi dr MacDonald.
W takim przypadku, następnym krokiem będzie prawdopodobnie wykonanie zdjęć rentgenowskich w celu poszukiwania zaburzeń w samej kości. Jeśli zdjęcia rentgenowskie wyglądają czysto, wtedy lekarz weterynarii może zalecić USG w poszukiwaniu urazów tkanek miękkich. Jednak, jak mówi dr MacDonald, „Nierzadko zdarza się, że zdjęcia radiologiczne i USG nie wykazują niczego nieprawidłowego. U wielu z tych koni stosujemy wtedy artroskopię diagnostyczną”, w której mały artroskop jest wprowadzany przez małe nacięcia w kości strzałkowej, aby obejrzeć staw. „W ciągu ostatnich 10 lat stało się to cennym narzędziem w diagnostyce kulawizny stawu skokowego. Czasami zobaczymy problemy na chrząstce lub nawet tkance miękkiej, których po prostu nie da się uwidocznić w żaden inny sposób.”
Rezonans magnetyczny, często używany do wykrywania problemów w innych stawach, zazwyczaj nie jest praktycznym rozwiązaniem do badania stawu skokowego, mówi dr MacDonald. Istnieje tylko kilka dostępnych urządzeń MRI, które mogą pomieścić ten staw, a umieszczenie końskiego stawu skokowego w magnesie jest ograniczone przez rozmiar konia.
Jedno wyjątkowe zaburzenie
W ostatecznym rozrachunku, badanie może wykazać jeden z wielu problemów. Jedną z nich, która występuje tylko w stawie skokowym, jest przerywane uniesienie rzepki do góry.
Jak to zauważyć: W przeciwieństwie do wielu innych zaburzeń stawu skokowego, IUFP ma bardzo charakterystyczny objaw. Pojawia się on w chodzie konia – jako wahanie między wyprostem a zgięciem tylnej nogi. Im cięższy jest ten przypadek, tym dłuższy jest okres wahania.
Co go powoduje: Podobnie jak inne problemy ze stawem skokowym, IUFP może być związane z prostą budową tylnej nogi, urazem lub stresem związanym z występem. Często jest to związane z końmi o słabo umięśnionych mięśniach czworogłowych – głównych mięśniach pokrywających staw skokowy. (Nawet normalnie sprawny koń, który stracił kondycję z powodu braku czasu, może zachorować na IUFP). Inne czynniki mogą obejmować budowę kopyta z długimi palcami i niską piętką lub deformacje powiązanych kości i więzadeł.
Jak to się leczy: Istnieje wiele metod leczenia koni z IUFP. Wybór odpowiedniego zależy od stopnia zaawansowania choroby i jej przyczyny. Według Dr MacDonald, opcje zazwyczaj obejmują następujące działania (w przybliżeniu w kolejności od najmniej do najbardziej inwazyjnych):
– program kondycjonowania lub fizykoterapii w celu wzmocnienia mięśnia czworogłowego
– niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSAIDs)
– obuwie korekcyjne w celu podniesienia pięty
– pęcherzowanie, które polega na wstrzykiwaniu w dotknięty obszar środka przeciwdrażniącego, takiego jak mieszanina jodyny i olejku migdałowego. „Myślenie jest, że to blizny więzadła”, mówi dr MacDonald. „To zacieśnia więzadło w dół”, co pomaga utrzymać rzepkę na torze.
– operacja rozszczepienia więzadła rzepki przyśrodkowej, gdzie chirurg wykonuje 10 do 15 małych nacięć w więzadle. Ponownie, w miarę gojenia się więzadła i powstawania blizn, staje się ono grubsze i ciaśniejsze, a przez to bardziej stabilne.
– operacja znana jako desmotomia, w której chirurg całkowicie przecina więzadło rzepki przyśrodkowej. Operacja ta, bardziej powszechna 15 lat temu, jest nadal wykonywana w niektórych przypadkach, które nie reagują na leczenie zachowawcze, mówi dr MacDonald. Dodaje jednak, że „staw skokowy ma trzy więzadła rzepki i kiedy przetnie się jedno z nich, zmienia to tor ruchu rzepki. U niektórych koni dochodzi wtedy do zmian artretycznych na końcu rzepki.”
– Leczenie siarczanem estronu. „Dawka 10 mg jest podawana w postaci zastrzyku domięśniowego w serii zastrzyków” – wyjaśnia dr MacDonald. „To leczenie okazało się bardzo skuteczne w połączeniu z programem kondycjonowania mięśnia czworogłowego.”
Wśród wielu potencjalnych zaburzeń stawu skokowego, IUFP jest jednym z niewielu, gdzie leczenie może przynieść rzeczywiste wyleczenie, a nie tylko opanowanie objawów.
Na twoją półkę z książkami: Kinesiology Taping for Horses: The Complete Guide to Taping for Equine Health, Fitness and Performance
Zaburzenia kości i stawów
Inne powszechne zaburzenia kości i stawów występują w różnych stawach i obejmują osteochondrozę, torbiele kości podchrzęstnej i chorobę zwyrodnieniową stawów. Spośród nich, pierwsze dwa są zazwyczaj uważane za zaburzenia rozwojowe. Źrebak lub młody koń może wykazywać subtelne objawy, ale problemy mogą nie być naprawdę widoczne, dopóki koń nie zacznie trenować. Ostatnie zalicza się do kategorii zaburzeń nabytych – spowodowanych przez takie rzeczy jak urazy i ogólne zużycie.
Osteochondroza
Co to jest: Osteochondroza jest zasadniczo zaburzeniem, w którym dochodzi do niepowodzenia w formowaniu się chrząstki stawowej w kość (kostnienie śródchrzęstne), mówi dr MacDonald. Gdy dzieje się to na powierzchni stawu, może to prowadzić do powstania fragmentów kostnych. W obrębie stawu skokowego osteochondroza występuje zazwyczaj w stawie udowo-piętowym, a w szczególności na bocznej powierzchni grzbietu trochlearnego, mówi dr MacDonald.
Co ją powoduje: Osteochondroza jest uważana za chorobę wieloczynnikową (wiele przyczyn). Została powiązana z odżywianiem – konkretnie, młody koń przyjmuje zbyt dużo kalorii lub ma niezrównoważone spożycie wapnia/fosforu lub cynku/miedzi – oraz z nadmiernym obciążeniem rozwijających się kości i stawów. Może być również składnik genetyczny, chociaż to połączenie jest nadal przedmiotem debaty.
Jak to jest leczone: Leczenie zazwyczaj obejmuje operację artroskopową mającą na celu oczyszczenie powierzchni stawu i usunięcie fragmentów, co określane jest mianem debrandingu obszaru.
Cysty kości podchrzęstnej
Czym są: Cysty, zwane również zmianami chorobowymi, są w istocie jamami pod chrząstką stawową – szczelinami, w których powinna być kość, ale nie jest. Torbiel wydziela mediatory zapalne, które wywołują błędne koło stanu zapalnego, erozję kości i tkanek oraz, co nie jest zaskakujące, ból. Z czasem torbiele mogą się powiększać, a związany z nimi stan zapalny może w końcu doprowadzić do choroby zwyrodnieniowej stawów.
W udzie, torbiele kostne są najpoważniejsze, gdy występują na kłykciu przyśrodkowym kości udowej, który jest głównym punktem przenoszenia ciężaru ciała, mówi dr MacDonald.
Co je powoduje: Podchrzęstne torbiele kostne mogą być przejawem osteochondrozy, a więc dzielić podstawowe przyczyny. Dodatkowo, uraz może prowadzić do rozwoju torbieli kostnych.
Ponieważ jest to zaburzenie rozwojowe, torbiele występują najczęściej u koni w wieku 3 lat i młodszych. Zdarza się jednak, że pojawiają się u koni starszych. W takich przypadkach Dr MacDonald spekuluje, że torbiele mogły istnieć od młodych lat konia, ale nie stanowiły problemu, dopóki ochronna chrząstka stawowa konia nie uległa erozji z czasem.
Jak to się leczy:Istnieje wiele różnych sposobów leczenia torbieli kostnych, mówi Dr MacDonald. „Tradycyjnie lekarz weterynarii wstrzykuje do stawu lek przeciwzapalny, taki jak kwas hialuronowy i kortykosteroid, ewentualnie uzupełniony przez domięśniowe wstrzyknięcie polisulfatowanego glikozaminoglikanu (takiego jak Adequan).”
W przypadku konia, który nie reaguje na to podejście, leczenie może przejść do jednej z kilku opcji, w tym:
– chirurgiczne usunięcie torbieli, chociaż ta taktyka nie jest obecnie typowo stosowana, ponieważ stwarza ryzyko powiększenia się torbieli po operacji, mówi dr MacDonald. MacDonald.
– wstrzykiwanie cysty z przeciwzapalnym kortykosteroidem acetonid triamcynolonu, przy użyciu ultradźwięków i wskazówek radiograficznych. Weterynarze przejęli tę technikę około 12 lat temu z badań w medycynie ludzkiej. „To było objawienie,” mówi dr MacDonald.
– połączenie dwóch, podejście oparte na badaniach na Colorado State University około sześć do ośmiu lat temu. „Możemy wykonać artroskopię, obejrzeć staw i miejsce, w którym znajduje się torbiel, usunąć wszelkie uszkodzenia chrząstki nad zmianą, a następnie wstrzyknąć torbiel w wielu miejscach pod kontrolą wzroku. Odnieśliśmy dzięki temu sukces”, mówi dr MacDonald.
Osteoarthritis
Co to jest: Podobnie jak w innych stawach, OA w udzie występuje, gdy stan zapalny niszczy chrząstkę w stawie i ostatecznie powoduje, że kość wytwarza więcej kości, powodując ból i ograniczenie ruchu. W bardziej zaawansowanych stadiach, OA może przekształcić się w chorobę zwyrodnieniową stawów.
Co ją wywołuje:Rozdarta chrząstka, odpryski kostne, przemieszczenie stawu, torbiele kości podchrzęstnej oraz zwykły stres związany z codziennym wykonywaniem czynności mogą powodować lub przyczyniać się do rozwoju OA.
Jak się ją leczy: Nie ma lekarstwa na OA, więc leczenie koncentruje się na kontrolowaniu stanu zapalnego i bólu. W zależności od stopnia problemu, odpoczynek i leki NLPZ mogą przynieść efekty. Kolejnym krokiem w górę będzie zastrzyk śródstawowy leków przeciwzapalnych, mówi dr MacDonald, który zauważa również, że IRAP może być użyteczny jako środek przeciwzapalny.
Urazy tkanek miękkich
Jak inne więzadła w całym ciele konia, te w stawie skokowym, jak również chrząstkowate łąkotki, są podatne na naciągnięcia i rozdarcia. Wynikają one z urazów, a sporty o wysokiej intensywności, takie jak skoki i ujeżdżenie na wyższym poziomie, mogą zwiększyć to ryzyko.
Konie nie często doświadczają urazów więzadeł krzyżowych doczaszkowych i ogonowych, zauważa dr MacDonald, które byłyby odpowiednikiem łez więzadła krzyżowego przedniego (ACL) w ludzkim kolanie. Kiedy one wystąpią, mówi: „Mogą być albo niewielkie, zwykle przypadkowe w związku z innym problemem. Albo mogą być naprawdę poważne i w tym momencie nie można już nic zrobić. Nie można go zastąpić, i , tracisz stabilność .”
While więzadła i łąkotki nie mogą być zastąpione, nowoczesne opcje leczenia, w tym komórek macierzystych i PRP, oferują możliwość regeneracji i naprawy.
W odniesieniu do długoterminowego rokowania dla zaburzeń stawu skokowego, „Nie można zrobić koc oświadczenie ,” mówi dr MacDonald. „To nie jest najbardziej wybaczający staw,” i często najlepsze, co można zrobić, to leczyć objawy, a nie naprawiać lub leczyć problem. Dobrą wiadomością jest to, że nawet jeśli wszystko, co możesz zrobić, to zarządzać zaburzeniem, dzisiejsze opcje leczenia stwarzają więcej możliwości niż kiedykolwiek dla koni, aby przezwyciężyć problemy ze stawem skokowym i kontynuować występy.
David MacDonald, DVM, MVSc, ACVS, jest chirurgiem w Pioneer Equine Hospital w Oakdale, Calif. od 2000 roku. Jego zainteresowania skupiają się na chirurgii i kulawiznach. Urodził się i wychował w Kanadzie, jest absolwentem Ontario Veterinary College-University of Guelph oraz Western College of Veterinary Medicine. W 1997 roku został dyplomatą American College of Veterinary Surgeons.
Ten artykuł został pierwotnie opublikowany w numerze Practical Horseman z czerwca 2014 roku.