Het leven is als fietsen. Om je evenwicht te bewaren moet je blijven bewegen

Albert Einstein? Walter Isaacson? J. Benson Hamilton? Charles Haddon Spurgeon? Dorothy Tucker? William Whiting?

Dear Quote Investigator: De beroemde natuurkundige Albert Einstein gebruikte naar verluidt een prachtige simile die fietsen vergeleek met succesvol leven. Hier zijn drie versies:

Het leven is als fietsen. Om je evenwicht te bewaren moet je blijven bewegen.

Mensen zijn als fietsen. Zij kunnen hun evenwicht slechts bewaren zolang zij in beweging blijven.

Het is met mensen net zo als met fietsen. Alleen als men beweegt, kan men comfortabel zijn evenwicht bewaren.

Wilt u dit onderwerp onderzoeken? Welke versie is de meest accurate?

Quote Onderzoeker: Op 5 februari 1930 schreef Albert Einstein een brief aan zijn zoon Eduard met daarin een opmerking die op verschillende manieren is vertaald. In 2007 publiceerde Walter Isaacson een biografie getiteld “Einstein: His Life and Universe”; in het notengedeelte aan het eind van het boek werd een uittreksel van de oorspronkelijke tekst van de brief in het Duits afgedrukt, samen met een vertaling door de voorlichter van het Einstein Archief. De uittreksels zijn vetgedrukt: 1

Het exacte citaat luidt: “De mens is als de fiets. Nur wenn er faehrt, kann er bequem die Balance halten.” Een meer letterlijke vertaling is: “Het is hetzelfde met mensen als met fietsen. Alleen wanneer men beweegt, kan men op comfortabele wijze zijn evenwicht bewaren.” Met dank aan Barbara Wolff, Einstein-archieven, Hebreeuwse Universiteit, Jeruzalem.

Verderop worden aanvullende citaten gegeven voor alternatieve versies van het gezegde dat aan de veelgeprezen wetenschapper wordt toegeschreven.

Het is interessant dat de vergelijking een lange geschiedenis heeft die in de Engelse taal teruggaat tot in de jaren 1800. De vroege citaten gevonden door QI verwezen naar het religieuze leven van individuen. Latere citaten hadden betrekking op zakelijke en wereldlijke bezigheden.

Hier zijn aanvullende geselecteerde citaten in chronologische volgorde.

In 1882 publiceerde een tijdschrift over fietsen genaamd “The Wheelman” een verhaal van dominee J. Benson Hamilton, en de auteur schreef een geval van de gelijkenis toe aan een niet met name genoemde “grote prediker”: 2

“Een groot prediker,” zei hij, “zegt dat een religieus leven is als fietsen: je moet erop of eronder.”

De woorden van Hamilton maakten op ten minste één persoon een sterke indruk. In 1884 verscheen een didactische religieuze tekst getiteld “What & Why: Some Common Questions Answered” van Charles E. Pratt bevatte een gedeelte getiteld “Woorden van de Wijzen”. Pratt herdrukte de bovenstaande tekst, en hij schreef de woorden toe aan dominee J. Benson Hamilton. 3

In 1890 hield dominee Theodore L. Cuyler de openingstoespraak op de jaarvergadering van de New York State Association of Young Men’s Christian Associations, gehouden in Binghamton, New York. Tijdens zijn toespraak gebruikte hij een voorbeeld van de gelijkenis: 4

Waarom, vrienden, het christendom is net als fietsen: je moet vooruit blijven rijden; op het moment dat je stopt, val je. De hele snelweg van het christelijk leven ligt bezaaid met gedemonteerde stuurlui die in de greppel zijn beland.

In 1902 publiceerde een religieus tijdschrift genaamd “The Railway Signal” een essay van William Luff die de vergelijking toeschreef aan een prominente baptistische prediker genaamd Charles Haddon Spurgeon die een paar jaar eerder in 1892 was overleden: 5

Trouw zoals een kind vertrouwt op de hand van een ouder wanneer het leert fietsen, en de hand van vader zal je overeind houden. C. H. Spurgeon zei eens: “Het christelijke leven is als fietsen: je moet doorgaan, of je komt eraf.”

In 1907 bevatte “The Life and Sayings of Sam P. Jones: A Minister of the Gospel” stond de volgende opmerking over het populaire, door pedalen aangedreven vervoermiddel: 6

Naar de hemel gaan is net als fietsen. Je moet blijven gaan om te blijven gaan. Je moet in beweging blijven-je kunt niet stoppen

In 1908 stond in de “Farm Journal” van Philadelphia, Pennsylvania een artikel met “Vrouwelijke zuivelwijsheid” van Dorothy Tucker, waarin onder meer het volgende stond: 7

Zuivelen is als fietsen: als je niet in beweging blijft, val je eraf. Een kudde vuile, uitgemergelde koeien is een duidelijke reclame voor het gebrek aan hersens van de eigenaar of voor zijn regelrechte onverschilligheid.

In 1921 verscheen in een vakblad voor de papier- en golfkartonindustrie, genaamd “The Shears”, een essay van William Whiting die de fietssimile toepaste op het wereldlijke leven in het algemeen: 8

In geval van twijfel: Ga door.
Wat er ook gebeurt, ga door.
Het leven is als fietsen: we kunnen voorkomen dat we vallen als we in beweging blijven.
Nauwelijks een paar trucjesrijders kunnen stilstaan en niet struikelen.

In 1922 paste een schrijver in het “Bulletin of Photography” de figuurlijke taal toe op het zakenleven in het algemeen: 9

Niemand kan stilstaan in zaken. Hij gaat vooruit of hij glijdt terug. Een bedrijf is als een fiets. Het zal vallen als het stopt. Het moet doorgaan of het zal tuimelen.

In februari 1930 schreef Albert Einstein een brief aan zijn zoon waarin hij deze gelijkenis gebruikte. De brief werd besproken in de biografie “The Private Lives of Albert Einstein” van Roger Highfield en Paul Carter uit 1994. De auteurs presenteerden een parafrase maar geen directe vertaling: 10

De beste remedie die Einstein kon bieden tegen melancholie was hard werken. Hoe heilzaam zou een baan voor je zijn,’ zei hij tegen Eduard. Zelfs een genie als Schopenhauer werd verpletterd door werkloosheid. Hij vertelde zijn zoon dat het leven als een fiets was, aangezien een man zijn evenwicht alleen kon bewaren als hij in beweging bleef.

Walter Isaacson’s biografie “Einstein: His Life and Universe” uit 2007 bevatte de volgende vertaling uit het Duits naar het Engels, zoals eerder in dit artikel is opgemerkt: 11

Een meer letterlijke vertaling is: “Het is met mensen hetzelfde als met fietsen. Alleen wanneer men beweegt, kan men op comfortabele wijze zijn evenwicht bewaren.”

Isaacson presenteerde ook een minder nauwkeurige vertaling van Einsteins opmerking in het epigraaf van zijn biografie. Deze vereenvoudigde versie verwees naar “leven” in plaats van “mensen”. Het bestaan van beide versies was enigszins verwarrend: 12

Het leven is als fietsen.
Om je evenwicht te bewaren moet je blijven bewegen.

In 2005 verscheen in Duitsland een biografie van Einstein door Jürgen Neffe; het werk werd door Shelley Frisch uit het Duits naar het Engels vertaald en in 2007 uitgebracht onder de titel “Einstein: A Biography”. Een versie van de opmerking van Einstein over mensen en fietsen was opgenomen: 13

In februari 1933 werd in Californië de beroemde foto geschoten van de lachende natuurkundige die op zijn fiets een bocht omging. Vandaag lijkt het een symbool van zijn situatie in die tijd na de gedwongen uittocht uit Duitsland. “Mensen zijn als fietsen,” schreef hij in 1930 aan zijn zoon Eduard. “Ze kunnen hun evenwicht alleen bewaren zolang ze in beweging blijven.” 39

Footnote 39. Brief aan Eduard Einstein, 5 februari 1930; Einstein Archief 75-990.

In conclusie, Albert Einstein gebruikte inderdaad de fietssimile in een brief die hij in 1930 schreef. De originele opmerking in het Duits werd aan het begin van dit artikel weergegeven. Een vertaling door Barbara Wolff werd ook gepresenteerd. De figuurlijke taal werd ook gebruikt in de decennia vóór de jaren 1930. De onderwerpen die in de simile vergelijking werden gebruikt varieerden.

Afbeelding Notities: Foto van fiets in silhouet van Roverin op . Foto van acrobatische fietssprong van stefanalen op . Afbeeldingen zijn verkleind

(Met grote dank aan Tina Dickson wier onderzoek QI ertoe bracht deze vraag te formuleren en deze verkenning uit te voeren. Ook dank aan Nigel Rees die dit citaat vermeldde in het oktobernummer 2012 van “The Quote Unquote Newsletter”.)