Paus Leo X – beschermheer van de kunsten
Paus Leo X
“De Kerk heeft een reformatie nodig. En dit kan niet het werk zijn van één man, zoals de paus – maar het moet het werk zijn van de hele wereld” (Maarten Luther)
Paus Leo X werd in 1475 geboren als Giovanni de Medici en groeide op in de cultureel meest ontwikkelde stad van Italië, Florence, als lid van de prestigieuze familie de’ Medici, befaamd beschermheer van de kunsten, weldoener van de wetenschap en meester in de politieke intrige.
Hij werd een van de meest extravagante pausen aller pausen, meer een beschermheer van de kunsten zoals zijn ouders dan een belangrijk kerkelijk figuur. Hij was een bekwaam bestuurder, en werd paus op 37-jarige leeftijd in 1513.
Onmiddellijk toonde Leo zijn waardering voor kunst door het initiatief te nemen tot een enorm bouwproject om het Vaticaan te verfraaien. De pracht en praal en extravagantie van zijn hof waren een indirecte oorzaak van de Reformatie, want om de enorme sommen geld voor de renovatie te verwerven, moedigde hij de verkoop van “Indulgences” aan, wat een belofte was van vrijstelling van eeuwige straffen.
In Duitsland wekte deze praktijk de woede op van Maarten Luther, een nederige monnik, die vijfennegentig argumenten voor kerkhervorming uitvaardigde.
Luther schreef in zijn 95 stellingen, zijn kritiek op de Kerk – “waarom bouwt de Paus de basiliek van Sint Pieter niet van zijn eigen geld?”.
Duitse edelen zagen een kans om de geldstroom naar Rome, die in eigen land hard nodig was, af te snijden, dus steunden zij Luthers zaak. In 1520 vaardigde Leo de pauselijke bul Exsurge Domine uit, waarin hij eiste dat Luther 41 van zijn 95 stellingen zou intrekken, en na Luthers weigering excommuniceerde hij hem.
Sommige historici geloven dat Leo Luthers beweging of zijn volgelingen nooit echt serieus heeft genomen, zelfs niet tot het moment van zijn dood in 1521. Zij beweren ook dat als hij meer geïnteresseerd was geweest in religie dan in kunstwerken, de Reformatie misschien nooit had plaatsgevonden.
Paus Leo X was ook de beschermheer van de kunstenaar Rafaël en verleende koning Hendrik VIII van Engeland de titel ‘Verdediger van het Geloof’. Hij was de laatste paus die het pausdom als een wereldlijke monarchie beschouwde.
Terug naar boven