Merceriseren, in textiel, een chemische behandeling die op katoenvezels of weefsels wordt toegepast om ze permanent een grotere affiniteit voor kleurstoffen en verschillende chemische afwerkingen te geven. Merceriseren geeft katoenen weefsels ook een grotere treksterkte, meer absorberende eigenschappen en, gewoonlijk, een hoge glansgraad, afhankelijk van de gebruikte methode.
De behandeling bestaat uit het onderdompelen van het garen of de vezel in een oplossing van natriumhydroxide (bijtende soda) gedurende korte perioden, gewoonlijk minder dan vier minuten. Vervolgens wordt het materiaal met water of zuur behandeld om het natriumhydroxide te neutraliseren. Als het materiaal in dit stadium onder spanning wordt gehouden, krimpt het niet noemenswaardig; als er geen spanning op wordt uitgeoefend, kan het materiaal met wel een vierde krimpen. Katoenen produkten van betere kwaliteit worden gewoonlijk gemerceriseerd; de aldus behandelde weefsels krijgen helderdere, langer houdbare kleuren met minder kleurstof. Het effect van bijtende soda op katoen werd in 1844 ontdekt door John Mercer, een Engelse calicodrukker, die er in 1850 patent op kreeg.