We kunnen klagen omdat de rozenstruiken doornen hebben, of ons verheugen omdat de doornstruiken rozen hebben

Abraham Lincoln? Alphonse Karr? B. Fay Mills? Roe Fulkerson? J. Kenfield Morley? Anoniem?

Dear Quote Investigator: Een populair citaat over het bereiken van het juiste perspectief op het leven wordt vaak toegeschreven aan Abraham Lincoln:

We kunnen klagen omdat rozenstruiken doornen hebben, of ons verheugen omdat doornstruiken rozen hebben.

Optimistische en pessimistische gezichtspunten worden in deze uitdrukking op ingenieuze wijze tegenover elkaar gezet. Men kan de schoonheid en de heerlijke geur van een roos benadrukken, maar men kan ook in beslag genomen worden door de dreigende pijn van een doorn. Ik ben benieuwd of Lincoln deze woorden echt heeft uitgesproken. Ik kan de bron nergens vinden, en ik zou graag de context weten.

Quote Investigator: QI heeft geen wezenlijk bewijs gevonden dat Abraham Lincoln dit citaat heeft geschreven of gesproken. Lincoln had het wel over rozen en doornen toen hij in 1850 een lofrede hield voor Zachary Taylor, de twaalfde president van de Verenigde Staten. Hier is een uittreksel: 1

Het presidentschap is, zelfs voor de meest ervaren politici, geen bed van rozen; en generaal Taylor heeft er, net als anderen, doornen in gevonden. Geen mens kan die functie vervullen en aan afkeuring ontsnappen.

De bovenstaande uitspraak was iets heel anders dan de uitspraak die hier wordt onderzocht.

Het vroegste bewijs dat QI heeft gevonden voor een conceptuele overeenkomst waarbij dezelfde sleutelwoorden worden gebruikt, werd afgedrukt in een werk van de vooraanstaande Franse journalist en auteur Alphonse Karr in 1853. Het boek “Lettres écrites de mon jardin” (“Brieven geschreven vanuit mijn tuin”) bevatte een rijmend vers over dit thema, maar Karr’s inleidende commentaar suggereerde een anoniem auteurschap: 2

De leur meilleur côté tâchons de voir les choses:
Vous vous plaignez de voir les rosiers épineux;
Moi je me réjouis et rends grâces aux dieux
Que les épines aient des roses.

Hier volgt een mogelijke vertaling van het vers in het Engels:

Laten we proberen de dingen van hun betere kant te zien:
Jij klaagt over het zien van doornige rozenstruiken;
Ik, ik verheug me en dank de goden
Dat de doornen rozen hebben.

Hier volgen nog enkele geselecteerde citaten in chronologische volgorde.

Alphonse Karr plaatste dit vers ook in zijn boek “Sur la plage” (“Op het strand”) uit 1862. 3 In 1877 werd het vers afgedrukt in de bundel “L’esprit d’Alphonse Karr: pensées, extraites de ses oeuvres completes” (“De geest van Alphonse Karr: gedachten, ontleend aan zijn complete werken”). Er was geen inleiding bij het vers, en lezers kunnen hebben aangenomen dat de regels door Karr waren gecomponeerd. 4

In 1882 was een versie van het adagium de Engelse taal binnengedrongen, en de woorden werden toegeschreven aan Karr. Hier is een voorbeeld gepubliceerd in “The Christian Life: A Unitarian Journal” van Londen: 5

“Sommige mensen,” zegt Alphonse Karr, “nemen het de natuur altijd kwalijk dat zij doornen op rozen heeft gezet; ik dank haar altijd dat zij rozen op doornen heeft gezet.”

De uitspraak werd in de daaropvolgende jaren in verschillende andere tijdschriften verspreid. In 1883 bijvoorbeeld drukte “The Freemasons’ Repository” van Providence, Rhode Island, de opmerking af en gaf Karr de credits. 6

In 1886 publiceerde de populaire lector Kate Sanborn een kalender die gevuld was met citaten, getiteld “A Year of Sunshine: Vrolijke uittreksels voor elke dag van het jaar”. De identieke uitspraak die aan Karr wordt toegeschreven, verscheen op de kalenderpagina voor 10 december. 7

In 1888 “De Boog in de Wolk: Or, Words of Comfort for Those in Bereavement, Sickness, Sorrow, and the Varied Trials of Life” werd gepubliceerd, en het bevatte de versie van de hierboven gegeven spreuk; de auteur werd echter niet precies geïdentificeerd: 8

Een andere geniale geest zei: “Sommige mensen verwijten de natuur altijd dat zij doornen op rozen zet; ik dank haar altijd dat zij rozen op doornen zet.”

In 1897 werd de uitdrukking afgedrukt in het tijdschrift “The Latter-Day Saints’ Millennial Star”, maar de woorden werden toegewezen aan een niet nader genoemde Duitse schrijver. Vetgedrukte tekst is toegevoegd aan de uittreksels hieronder: 9

“Sommige mensen,” zegt een Duitse schrijver, “nemen het de natuur altijd kwalijk dat zij doornen op rozen zet. Nu bedank ik haar altijd dat ze rozen op doornen zet.” Het is het beste om in het leven de rozen te zoeken en te proberen de doornen over het hoofd te zien. Het is niet zo moeilijk als we eenmaal de gewoonte hebben gevormd, en de gewoonte is de sleutel die voor de bezitter ervan de deur naar het geluk opent.

In 1898 beschreef “The Pacific Unitarian” een wedstrijd die was uitgeschreven door “Mr. Moody” om “de beste gedachte” te vinden. In het volgende fragment verwijst “Mr. Moody” waarschijnlijk naar de prominente evangelist en leraar Dwight L. Moody. De winnaar van de wedstrijd was een geherformuleerde versie van het gezegde dat werd onderzocht: 10

Mr. Moody zei dat een goede gedachte een reis van duizend mijl waard was. Hij loofde eens een prijs uit voor de beste gedachte die hem in een maand werd toegestuurd. Het volgende leverde een prijs op: “Mensen mopperen omdat God doornen op rozen zet. Zou het niet beter zijn God te danken dat Hij rozen op doornen heeft gezet?”

In 1911 hield een spreker genaamd B. Fay Mills een lezing getiteld “The Happiness Habit” in Racine, Wisconsin en een krant beschreef een deel van wat hij zei: 11

Ter derde, maak het beste van onaangename ervaringen. Zeg met de oude Romein: “Al is dit ongeluk, het nobel dragen ervan is geluk. Mopper niet omdat rozen doornen hebben: verheug u omdat doornen rozen hebben. De pessimist is de man die, van twee kwaden, kiest voor beide. Bekritiseer nooit iemand. Noem uw zwakheden niet.

In 1916 drukte een krant in New Orleans, Louisiana een artikel af dat was samengesteld uit zeer korte preken. Een segment verwees naar “rozenstruiken” samen met “doornen” en was thematisch verwant aan het gezegde: 12

Rozenstruiken hebben doornen, en wij verdragen ze ter wille van de rozen. Wij hebben allemaal gebreken, maar wij worden beoordeeld naar het goede dat wij doen. Het is niet genoeg om ons te verheugen over de doornen die we hebben, maar we moeten in ons leven op zoek gaan naar de rozen.

In 1929 werd in een krantenrubriek met de naam “The Hotel Stenographer” een tegenstelling gemaakt tussen “doornstruiken” en “rozenstruiken”. Deze twee termen werden ook gebruikt in het moderne gezegde dat door de vraagsteller werd gegeven. De column was geschreven door Roe Fulkerson, en hij heeft geen toeschrijving gegeven: 13 14

Je kunt jezelf in ellende of geluk denken, wat je het beste bevalt. Het is even gemakkelijk zich te verheugen dat de uienfamilie ook lelies heeft voortgebracht als te betreuren dat de leliefamilie ook uien voortbrengt.

Het is even gemakkelijk zich te herinneren dat doornstruiken mooie rozen hebben als te betreuren dat rozenstruiken zulke vreeselijke doornen hebben. Het is even gemakkelijk te onthouden dat lelijke oude katten mooie kittens hebben als te onthouden dat mooie kittens uitgroeien tot vogelmoordende, met vlooien besmette katten.

In 1936 bevatte de syndicated column “Office Cat” van Junius een voorbeeld van het gezegde dat vergelijkbaar was met de uitdrukking die door de vraagsteller werd verstrekt. De woorden werden toegeschreven aan een onbekende filosoof: 15

Zienswijze: Een filosoof zei: “Ik kan klagen omdat rozenstruiken doornen hebben, of ik kan me verheugen omdat doornstruiken rozen hebben. Het is maar hoe je het bekijkt.” Veel in het leven hangt af van het gezichtspunt. Kijk je naar de doornen of naar de rozen?

In april 1949 drukte een krant in Canton, Ohio een kort artikel af dat sterk overeenkwam met de versie in “Office Cat”. De uitspraak werd gecrediteerd aan “Morley”. In het citaat uit 1964 dat hieronder volgt, werd Morley volledig genoemd: 16

Ik kan klagen omdat rozenstruiken doornen hebben of me verheugen omdat doornstruiken rozen hebben. Het is maar hoe je het bekijkt.-Morley.

In december 1949 stond in een publicatie van de American Medical Association een korte didactische vertelling over uiteenlopende levenshoudingen: 17

Naast deze lichamelijke verschillen is het interessant op te merken dat je gezichtspunt en temperament van invloed zijn op de manier waarop je de dingen ziet. Er is een oude legende over twee kleine meisjes die naar een nieuw huis met een tuin verhuisden. Het eerste meisje ging naar buiten om naar de tuin te kijken en kwam droevig terug, zeggende: “Moeder, de tuin is een trieste plek; aan alle rozenstruiken zitten doornen.” Het tweede kind kwam blij terug en zei: “Oh moeder, de tuin is een prachtige plek; aan alle doornstruiken zitten rozen.”

In 1964 drukte de populaire columnist Earl Wilson een voorbeeld van het gezegde af en gaf J. Kenfield Morley de volgende quote: 18

Herinnerde QUOTE: Je kunt klagen omdat rozenstruiken doornen hebben of je kunt je verheugen dat doornstruiken rozen hebben. Het is maar hoe je het bekijkt. – J. Kenfield Morley.

In 2003 werd een verzameling “Wilderness Wisdom: Quotes for Inspirational Exploration” een versie van het gezegde toegewezen aan de beroemde president Abraham Lincoln: 19

We kunnen klagen omdat rozenstruiken doornen hebben, of we kunnen ons verheugen dat doornstruiken rozen hebben. Abraham Lincoln

Concluderend kan worden gesteld dat het vroegste bewijs dat QI voor dit soort gezegde heeft gevonden, in het Frans is verschenen in een boek van Alphonse Karr, die weigerde een toeschrijving te geven. Dit gezegde heeft dus geen bekende oorsprong hoewel Karr de eerste plaats van popularisatie was. De toeschrijving aan Lincoln is zeer recent en wordt niet ondersteund.

Afbeelding notities: Thorn door zdenet at . Lincoln portret door George Peter Alexander Healy in 1869 bij Wikipedia. Rose door LoggaWiggler bij . Alphonse Karr portret bij Wikimedia. Alle afbeeldingen zijn publiek domein. Bijgesneden om compositie te maken.

(Met grote dank aan “Jazz” wiens e-mail de aanzet gaf tot QI om deze vraag te formuleren en dit onderzoek uit te voeren. Veel dank aan W. Brewer en H. Wilson Gray voor het leveren van suggesties aan QI voor de vertaling van het vers uit 1853 van het Frans naar het Engels. Eventuele fouten vallen onder de verantwoordelijkheid van QI.)